Je hebt de video ongetwijfeld voorbij zien komen een paar jaar terug. Performance artists Marina Abramović en Ulay kijken diep in elkaars ogen. Een minuut lang. Langzaam rolt een traan over haar wang. Tegen de regels in, reikt ze haar handen uit.

Hij neemt ze in de zijne. De seconden tikken door. Dan stapt hij op en maakt ruimte voor een ander. Het scala aan emoties die door haar heen vloeien kan je niet met woorden beschrijven. Die herken je, als je grote liefde hebt gekend. 

Tweeëntwintig jaar terug zagen ze elkaar voor het laatst, op het midden van de Chinese muur. Een intense liefdesrelatie eindigde daar. Jarenlang leefden en werkten ze onafscheidelijk. Hun lichaam als medium voor hun kunst. Ze zouden trouwen.

Geen dertien-in-een-dozijn bruiloft voor hen uiteraard.

Het ludieke plan was om hun huwelijk als kunstwerk in te zegenen. Ieder zou aan een uiteinde van Chinese muur starten om elkaar in het midden te treffen. Bij die ontmoeting zouden ze elkaar het ja-woord te geven. 

De voorbereidingen gingen niet van een leien dakje. Logge bureaucratie en Chinese regelgeving testten het tweetal tot het uiterste. Het duurde acht lange jaren voordat ze groen licht kregen.

Klein probleempje kwam op: het tweetal was inmiddels uit elkaar gegroeid. 

“Life is what happens while you are busy making other plans.” 

De commitment aan de kunst bleek groter dan aan elkaar. De tocht werd uitgevoerd zoals voorgenomen. Het werd alleen geen viering in het midden, maar een voorgoed afscheid.

Ieder legde 2500km te voet af. Een barre tocht van een paar maanden. Verre van romantisch. Soms is een idee duizendmaal mooier dan de werkelijkheid.

“Onze relatie eindigde op dezelfde manier als het begon”, vertelt Ulay alsof deze exercitie de normaalste zaak van de wereld is. 

Hoe voelden die stappen, vraag ik me af. Hoe kan je zo’n immense afstand afleggen met een breuk in het vooruitzicht? Wat maakt dat je jezelf in staat kan brengen om de pijn aan te gaan in plaats van weg te lopen?

Als ik hartenpijn heb vlucht ik in Netflix, wijn of chips. Bij voorkeur tegelijk. Waarschijnlijk ben ik daarom een middelmatige kunstenaar en zij niet.

Wandelen kan een therapeutische werking hebben hoor ik vaak. De beweging schudt je hoofd los. Met elke stap laat je iets achter en loop je naar iets toe.

Alleen lieten zij niet hun ellende achter, ze liepen er regelrecht naar toe. 

Liefde sterft nooit

Liefde vraagt een dapper hart. Het zijn de moedigen die weten hoe diep een connectie kan gaan. Dat soms de relatie eeuwig blijft bestaan, maar alleen de vorm verandert. Wegen zich scheiden omdat het blijkbaar niet anders kan.

Dat je solo je weg voortzet, wetend dat in jouw hart de naam van die je achterliet, gekerfd staat. Waarbij er maar een minuut nodig is om de liefde weer te doen stromen. 

Ik wil geloven dat ik net als Marina en Ulay kan blijven liefhebben, zelfs, nee juíst, na een breuk. Dat de naam die op mijn hart staat gekerfd, onuitwisbaar blijft.

Zodat mijn hart vanuit stilte hard kan roepen: ik heb je lief, ik heb je lief. Ook zonder jou heb ik je lief.