Sleen – Coevorden. Etappe nummer 7 van koningsnummer Pieterpad. Eénentwintig kilometer door drassige weilanden en open mistige boerenlaantjes. Koud. Nee, guur.

Ik had er al zeven kilometer op zitten, want ik had de vorige dag mijn eindpunt niet bereikt. Uiteraard was ik niet van plan om 28 kilometer te lopen op een dag. Dat is voorbehouden aan helden. Ik daarentegen lummel maar wat aan.

Op de kaart prijkte zo op tweederde van de route het dorpje Dalerveen. Daar zou ik de bus pakken, terug naar mijn auto die ergens bij Schoonoord geparkeerd stond. Alleen was er geen bus, zo bleek. Een scala aan B&B’s, maar geen bus. Bijzonder, als je het mij vraagt. Maar niemand vroeg het mij.

Moe en teleurgesteld plofte ik neer op een bankje. Mijn oog viel op een bord, wat me vertelde dat op deze exacte plek vroeger station Dalerveen bestaan had. Wrijf het er maar in.

Dilemma’s in Dalerveen

Ik moest een beslissing nemen. Mijn benen waren moe, de weg naar Coevorden nog lang en had ik al gezegd dat het guur was?

Een dure taxi zag ik niet zitten. Liften ook niet. Ik schraapte wat heldenmoed bij elkaar en besloot door te lopen tot station Coevorden.

Mijn telefoon batterij raakte leeg. Ik had een externe lader meegenomen, maar geen kabel. Uiteraard. Nog een keuze: hoe gebruik ik mijn accu restje?

De beslissing viel voor een podcast van het Rijksmuseum. Voor een kunstenaar weet ik bedroevend weinig van kunst. Dit jaar, zo had ik me voorgenomen, zou ik mij verdiepen in kunstgeschiedenis.

Natuurlijk is Rembrandt een must, dat weet ik zelfs nog, dus startte ik de vierdelige podcast over meneer van Rijn.

Het laatste stuk van mijn monstertocht wandelde ik met Rembrandt

Dat deed goed. Ik leerde over zijn herkomst. Een molenaarszoon in een groot gezin. Alle jongens leerden een ambacht, die de toekomst van het gezin veilig kon stellen. Als jongste genoot Rembrandt van de privilege om te mogen studeren. Het duurde niet lang voordat zijn talent ontdekt was.

Is dat geen mooie samenloop van omstandigheden? Stel je nu toch eens voor, dat hij als eerste was geboren. Dan was hij molenaar geworden. Hoe zouden onze molens er dan uit hebben gezien?

Rembrandt ging in de leer, bij een middelmatige kunstenaar in Leiden. Hij studeerde om historisch schilder te worden, maar werd bekend om zijn portretten. Levensecht, vol emotie. Een spel van schaduw en licht, als nooit gezien van dit niveau.

Een schilder die wel erkend werd als genie in zijn tijd. In Amsterdam kwam hij tot zijn recht. De opdrachten stroomden binnen, hij kocht een kast van een huis en trouwde met zijn grote liefde Saskia. Samen kregen ze zoon Titus, hieronder afgebeeld in monniksdracht.

Een groepsportret van de schutters in opdracht, beter bekend als De Nachtwacht, werd in dat huis vol leerlingen gemaakt. Een meesterwerk. Op eigen wijze uiteraard. Want, zo leerde ik, een eigenwijze donder was het.

Hij schilderde op zijn manier. Dit werd niet altijd in dank afgenomen. Toen de crisis toesloeg en kunstenaars hun hoogtijdagen vaarwel moesten zeggen, koos hij nog steeds voor zijn eigen visie, in plaats van die van de opdrachtgever.

Tijden van crisis en depressie

Hij raakte alles kwijt, behalve zijn verf spullen. Die wist hij te onttrekken aan schuldeisers, zodat hij altijd nog werk kon maken. Zijn gedrevenheid kon niet worden afgenomen.

Maar voor deze nationale economische tegenslag, had Rembrandt er al een paar persoonlijke crisissen opzitten. Zijn geliefde Saskia overleed, waarschijnlijk aan Cholera. Hij raakte in een depressie.

En wat deed de beste man in het depressieve uur van zijn leven? Hij ging, jawel, wait for it: wandelen!

Toen ik dit hoorde, daar ploeterend door de Drenthse modder, maakten mijn hart en benen een klein sprongetje. Hij maakte lange wandelingen door Amsterdam en ook buiten de stad. Langs oude grachten, de natuur in. En dit legde hij vervolgens vast in landschaps- en stadsschilderingen.

Rembrandt van Rijn ging zijn depressie te lijf door te wandelen. Hij produceerde die jaren minder werk, maar ik vermoed, dat door te bewegen, hij in leven kon blijven. Zijn carrière ging op laag pitje, maar de meester in hem zou later weer opstaan.

Gesteund door zijn levensverhaal en zijn geniale werk liep ik mijn route uit. Ik voelde me stiekem een beetje verwant met hem. Hij bleek een man van vlees en bloed. Hij maakte fouten, maar kon ook liefhebben. Zijn nalatenschap is groot. Wat een zegen dat hij mocht studeren en zijn eigen weg mocht volgen. Een zegening die ik ook mag tellen.