Een vriendin van me post onlangs op Facebook dat zo weinig mensen meer groeten. Ze doet een telling. Van de 20 mensen die ze tijdens een wandeling tegenkomt, groetten er slechts twee. Reacties van ontzetting volgen. Iedereen beweert altijd te groeten. Het zijn de anderen, niet zijzelf.

Zelf ben ik ook zo’n groeter. Met lieflijke glimlach uiteraard. Ik doe immer mijn uiterste best om aardig gevonden te worden. Daar ben ik ver mee gekomen.

Rachel inspireerde mij om ook eens deel te nemen aan een stilte retraite. Twee weken geleden, tijdens die enorme storm, schuilde ik zonder woorden in een klein kerkje in Gelderland.

Ik ervaarde de kunst van niet-doen. Zijn met wat is en voorbij de weerstand toelaten wat nodig is. Annemarie leerde ons: Stilte. Adem. Voelen. Uit het hoofd, in het lichaam en in het moment.

Tijdens een stilteweekend groet je niet. Ook non-verbaal ben je stil. Je bent ontheven van sociale wenselijkheid. Je bent er alleen maar voor jezelf.

In stilte over het Pieterpad

Nog vol van de nieuwe inzichten van dit weekend, besloot ik een deel van mijn Pieterpad etappe afgelopen weekend ook in stilte door te brengen. Telefoon op stil en voortbewegen met aandacht.

Stilte. Adem. Voelen.

Nu is in stilte wandelen niet zo confronterend. Het is juist fijn. Je ziet meer en geniet meer van de natuur. En die was prachtig deze dag. Misschien wel de mooiste etappe van het Pieterpad tot nu toe.

De tegenliggers ontmoeten in stilte is andere koek. Als vanzelf zocht ik oogcontact bij de kruising, om mijn alleraardigste groet over te brengen.

Maar bij het daadwerkelijke articuleren liep ik vast. Dus glimlachte ik maar wat. Met een hoffelijk knikje. Ik voelde me een redelijke idioot.

De oncomfortabelheid van niet groeten

De zon scheen op de prachtige Sallandsheuvel. Het was druk.

Ik kwam meer dan twintig mensen tegen tijdens mijn stilte uur. Veel meer. En deze mensen groetten stuk voor stuk.

Misschien is het makkelijker stilte wandelen in Den Haag bedacht ik me. Daar is groeten zo zeldzaam als een hartvormig chipje. Soms tref je er één, maar het is sporadisch, dus durf je ‘m bijna niet te consumeren.

Non-verbaal groeten is geen stilte. Het is net zo luid.

Het bleek knap lastig voor me om niet conformeren aan de gewenste, vriendelijke en alledaagse groet. Wat als ik niet zou groeten en mijn blik niet de medemens opzocht? Ik zou ergernis krijgen.

Gesmoes, zo intentioneel net hoorbaar, een paar meter achter me. Wenkbrauwen zouden worden opgetrokken, door een snuif gevolgd.

Ik probeerde het voorzichtig. Het viel wel mee. Er kwam in elk geval niemand achter me aan om verhaal te halen. Ik hoorde zelfs geen gebrom.

De reactie van een ander is niet mijn verantwoordelijkheid. Als ze er iets van vinden, mogen ze daar helemaal lekker zelf mee dealen.

Zo.

Besloot ik.

Nog altijd oncomfortabel.

De geboorte van de pleaser

Waarom toch dat aanpas gedrag van mij? Why care? Ik ging terug in mijn leven en vroeg me af wanneer dit was begonnen. Daar had ik tenslotte de tijd voor.

Het antwoord kwam snel en raak. Dat gebeurt als je stil bent.

Mijn achtjarige ik kreeg de schok van haar leven tijdens haar eerste schoolweek in een katholiek dorpje in België. Eind jaren tachtig, maar nog in de nasleep van strengere vroegere tijden. Hier luisterden kinderen naar gezag. Niet uit respect, maar uit angst.

Opstellen in nette rijtjes van twee. Op mijn montessori school in Nederland stormde we gewoon naar binnen. Geen gezellige groepjes, maar lange horizontale rijen, gericht naar het bord. Alwaar de meester op directieve wijze zijn lessen onderhield.

Wist je je niet te gedragen, dan ging je met je knietjes op het randje, vooraan de klas. Net zolang tot de meester vond dat je je les had geleerd.

Ik leerde er maar één les van: je gedraagt je en past je altijd aan.

Wat mij in een gecompliceerd pakket bracht, want ik verstond er aanvankelijk weinig van. Plat Vlaams lijkt meer op Deens dan Nederlands. Ik kende de regels niet. De cultuur niet.

Alles was voor mij een ongeschreven wet. Dus bewoog ik me op school voort met voorzichtige tred. Ik leerde me aanpassen.

Conformeren.

Het lieve meisje klaar om te pleasen en oh zo haar best te doen, kwam in mijn leven.

Ze liep nog steeds met me mee, daar over de Sallandsheuvel. Ze bleef glimlachen, haar best doen om zich aan te passen aan wat gevraagd werd. Ik pakte haar hand en fluisterde heel zacht dat ik bij haar was. Dat ze niet meer op haar hoede hoeft te zijn.

Samen werden we een rebel. We groetten niet meer. We glimlachten nog wel.

Niet naar de ander, maar naar onszelf.

Met moeite reik ik naar voren, mijn dampende kop thee bijna omstotend. “Mag baver?”. “Nee, wel bever. Of Haver.”, imiteert mijn moeder zoals oma het gezegd zou hebben. We schateren het uit van het lachen. Het is een standaard ritueel na het eten: een potje Scrabble.

De stoel bij de haard is voor mij. Ik word in de watten gelegd. Ik heb dan ook dertig kilometer gelopen vandaag. Voor sommigen is dat misschien niet zo bijzonder. Voor mij staat het gelijk aan het winnen van een gouden medaille op de Spelen. Onwaarschijnlijk. Ook dat het nog eens gebeurt, dus hier ga ik de rest van mijn leven op teren.

Zelfs mijn moeder is onder de indruk ervan. Dat terwijl ze op haar 75e nog moeiteloos naar Berlijn fietste. Zij gaat voor haar plezier op kano-vakantie. Het is dat mijn gezicht een soort van jongere afspiegeling van haar is, anders had ik getwijfeld of ik werkelijk haar kind was.

Mijn moeder is actief. Altijd al geweest. Als ze niet in de keuken een macrobiotische catering voor een man of twintig aan het bereiden is, woelt ze met haar handen door de aarde van haar permacultuur-tuin. Ze doet ook altijd ‘even’ iets. ‘Ik moet even iets ophalen vlakbij Groningen’. Of ‘ik had beloofd huppeldepup even te helpen met haar tuin omspitten’.

Ik doe nooit iets ‘even’ en zeker geen dertig kilometer lopen. Dus ik voel me trots.

“Wil je ook een neut?”, vraagt ze. Mijn moeder gebruikt graag ouderwetse woorden. Zoals “Wat een sof!”. Het roept een nostalgisch gevoel bij me. Ik vertrouw de neut niet, dus kies voor een glas wijn. Mijn moeder is lastig te omschrijven. Moderne hippie omvat het niet, kruidenvrouwtje ook niet. Je weet in elk geval nooit wat er borrelt in die flesjes drank van haar.

De eerste zeven kilometer van deze dag liep ze een stukje Pieterpad met me mee. Het laatste gedeelte van de etappe Schoonloo-Slee. Ze woont dichtbij en geniet zichtbaar van dit oude stuk bos, wat ze eigenlijk nog niet goed kent.

Slow walking

“Ik loop niet meer zo snel hoor, dus we moeten het rustig aandoen Iertje.”

Dat klinkt me als muziek in de oren. Ik ben een langzame wandelaar. Het is een soort slow-walking. De trend lijkt nog niet aan te slaan, maar ik zet door.

En langzaam gaan we. Maar niet door haar trage pas of gebrek aan conditie. We komen gewoon niet ver zonder dat ze iets interessants ziet. De laatste tijd is mijn moeder namelijk in de ban van wildpluk. Wat blijkt, het bos zit vol met goodies.

“Oh kijk! Een zilverspar! Dat zie je aan de vorm van de naalden. Meestal kan je er niet bij, maar wat een geluk, hier is een tak gevallen. Je kan er heerlijke thee van zetten. Plus, het ondersteunt je bijnieren.”

Goed, dat van die bijnieren verzin ik even ter plekke, maar het had gekund. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik de helende waarde van de zilverspar ben vergeten. Het was misschien niet eens een zilverspar. Ook hierin ben ik geen kind van mijn moeder. Een gevallen tak is voor mij niets meer dan een hindernis.

De bast van een berk! Een eetbare bla-bla-bla-appel! De knopjes van een onontsproten braam!

We kwamen geen steek verder, want alles moest ook nog eens mee in mijn kleine rugzakje.

En dat gaf precies niets. Ik genoot. Met volle teugen.

We praatten over hooggevoeligheid, autisme, oordelen. Op een bankje knabbelden we aan een stukje chocola. Ik nam er twee. We groetten een paard en ze nam me op de foto.

Een nieuwe blik

Ik leerde met andere ogen kijken naar de natuur, waar ik doorgaans lomp doorheen wals. Mijn gebrekkige kennis werd me pijnlijk duidelijk. Net als oude ambachten die verloren gaan, zal mijn moeders kennis over de heilzame werking van plant, blad en bloem niet worden overgedragen. Dat stemt me verdrietig.

Ik zou zo graag meer interesse willen hebben voor wat ze me uitlegt. Ik luister wel, maar de details blijven niet in mijn hoofd plakken. Ze vinden geen bedding in de bodem van mijn hersenpan.

Wat ik wel hoor is haar passie. Haar onuitputtelijke stroom enthousiasme voor het natuurlijke leven. Dit ontgaat mij niet. Ik sluit het in mijn hart. Ik koester het.

Kans is dat ik nooit het verschil tussen een moerbei en een vlierbes zal kennen. Maar de waarde van de kracht van de natuur voel ik wel. Net als de waarde van nieuwsgierig zijn. Het leven bekijken als door de ogen van een kind. Genieten van lekker eten, een mooi gesprek, een hobby. Leven met passie, met urgentie zelfs.

Als ik er zo bij nadenk lijk ik meer op haar dan ik aanvankelijk dacht. Deze gedachte maakt me misschien wel trotser dan die 30km.

Er zijn mensen die weekendjes per keer het pad afwerken en er zijn er (een paar) die ‘m in dertien dagen doen.

Maar hoe langzaam of snel je ook gaat op jouw lange afstandswandeling, een slaapplek heb je nodig.

Ik ben persoonlijk niet vies van een beetje luxe. Ik kan wennen aan de Hiltons en Jumeirah’s op deze wereld.

“Good morning ‘mam. How is your day ‘mam? Would you prefer coffee of tea ‘mam?”

Een dik matras, fluffy kussens en een bad met vier verschillende etherische schuimen. What’s not to like?

Nu ben je als je een LAW loopt niet op zoek naar luxe. Zelfs ik niet. Dag in dag uit beweeg je je voort door landschap. Door weer en wind.

Je komt soms als verzopen kat aan bij je eindbestemming van de dag. Vuile wandelschoenen, stinkende sokken en een besmeurde broek. En dat mag. Het draagt bij zelfs. Het maakt je wandelaar en dat is cool.

Dus niks geen vijfsterrenhotel, een beetje ‘back to basics’. Dit kan nog altijd in veel verschillende gradaties. Laat je inspireren.

De tent €

Rachel en ik hebben afgesproken om in het voorjaar de laatste helft van het Pieterpad samen te lopen. Ze begon nu al over een tent.

“Iris, we gaan toch zeker wel in een tent slapen dan? Gezellig, in het groen. Wakker worden met de vogeltjes en zo.”

Ik doe alsof ik haar niet gehoord heb.

“Iertje? Een tehent?”

Ik zucht.

“Nee Rachel, we gaan niet in een tent. Dat is te koud. Maakt de rugzak te zwaar. Ik wil me staand omkleden. Ik wil zelf bepalen wanneer mijn douche klaar is. Ik wil een zacht bed.”

Ja, ik wil een heleboel merk ik al.

“Waarom zouden we in godsnaam vrijwillig verkleumen in een tent?”

“Omdat het goedkoop is”, antwoordt ze met een zelfvoldaan glimlachje.

Ik denk heel hard na. Ik sputter en spatter. Maar ik heb geen tegengas te geven. Er is niets goedkopers dan een tent. En twee weken lopen, eten en borreltjes doen kost geld.

“Vooruit”, mompel ik, “ik zal er over nadenken.”

We staan open voor sponsors.

Vrienden op de fiets €€

Een alternatief, wat mij al stukken beter bevalt, is VODF, oftewel Vrienden op de Fiets. Een wat provisorisch opgezette website laat je een logeeradres vinden langs je route. Of, in het geval het adres wat verder van je pad afwijkt, is er soms haal- en breng service. Want zo zijn vrienden.

De website maakt direct duidelijk dat dit systeem niet hetzelfde is als een B&B of hotel. Mocht je denken je ontbijtwensen door te geven, word je aan de digitale schandpaal genageld. Verder is de sfeer gemoedelijk en zoals de naam doet vermoeden, gericht op de fietser. En wandelaar.

Het idee is als volgt: elke willekeurige Henk en Ingrid kunnen hun overtollige logeerkamer aanbieden tegen het vriendschappelijke prijsje van €22,50 plus toeristenbelasting. Ontbijt incluis.

Eerst word je vriend en dit kost je per jaar acht eurootjes. Vervolgens mag je inloggen en kan je op zoek naar één van de 5000 beschikbare logeeradressen. Telefonisch maak je een afspraak en na half vijf ben je welkom om neer te strijken op je bedje.

Maak niet de fout om net zoals ik te vroeg te komen. Dat zet de vriendschap onder druk.

Het is wat mij betreft een heel fijne opzet, waarbij je voordelig de nacht kunt doorbrengen, op ontspannen wijze mensen leert kennen, maar ook de privacy hebt om je terug te trekken in het geval de klik er niet is.

Plus: hoe leuk is het om bij Henk & Ingrid binnen te kijken! Van bijbels braaf tot rommelig gezellig. Het is een soort van Funda open huis, maar dan beter.

De trekkershut €€

Vaak gevonden op een camping of natuurgebied, een houten hutje voor de nacht. Om, zoals de naam doet vermoeden, de volgende dag weer door te trekken. Soms zeer primitief, soms luxe en hip.

Beddengoed en handdoeken zijn niet altijd inclusief, wat maakt dat de kosten kunnen oplopen.

Je kiest een trekkershut voor de charme. Je hebt èn natuur èn comfort. Dus wie zich achter mij schaart in het anti-tent kamp, heeft hier misschien een compromis gevonden.

De hutten willen nog wel eens seizoensgebonden beschikbaar zijn. ‘s Winters gaat de camping op slot en zo ook de hut. Jammer, vinden wij, want wandelen kent geen seizoen. Dat ik dat nog eens zou zeggen.

De Bed & Breakfast €€€

Persoonlijk, comfortabel en met een heerlijk ontbijt inbegrepen. Misschien zelfs wel leuker dan zo’n chique hotel. Het heeft iets huiselijks. Alsof je na een lange tocht aankomt bij je moeder. Een fris opgemaakt bedje, kopje thee en met een beetje geluk een stukje vlaai.

Ook hier is er variatie. Zo sliep ik in Groningen in een gezellig, maar ietwat smoezelig (dat is een eufemisme voor vuil) onderkomen. Een andere keer kwam ik aan in een huis waar ik niet op de witte stoelen durfde te zitten met mijn stoffige wandelbroek.

In je Bed & Breakfast zijn mogelijk ook andere gasten aanwezig, om spannende wandelverhalen mee uit te wisselen. Dit kan uiteraard ook een nadeel zijn, mocht je praatgrage Peter treffen.

Ook de B&B’s hebben vaak een haal- en brengservice. Soms zelfs van of naar een vorige / volgende etappe. Dit betekent dat je je spullen kunt achterlaten op je kamer en lichtgewicht je wandelingen kunt voltrekken.

Persoonlijk vind ik het echt aan het pelgrimsgevoel bijdragen om van plek naar plek te trekken. Elke nacht een ander bed. Steeds een nieuw gehucht in het land ontdekken. Hongerig je avondmaaltje in het lokale cafe verorberen, met een welverdiend drankje. Ja, daar word ik gelukkig van.

Een woord van ongevraagd advies

Hoe heerlijk is om te lopen zover je wilt en geen druk van eindbestemming te voelen? Geen strakke planning, maar aan het einde van de dag maar kijken waar je je hoofd neerlegt voor de nacht. Carpe diem! Living the life!

Heerlijk, maar stom.

Terwijl ik in Winsum geniet van mijn Groningse blonde, loer ik naar een koppel een tafeltje verderop. Ze bestellen net een tweede drankje, want het zit zo heerlijk hier, na een lange wandeling. Of de ober nog een overnachtingsplek weet toevallig? Hij is voorbereid en overhandigt een lange lijst met mogelijkheden.

Terwijl ik sip van mijn koele biertje, wat pretendeer te lezen, maar uiteraard de boel afluister, strepen ze mogelijkheid na mogelijkheid af. Het optimisme maakt plaats voor zorgelijkheid. De eerste scheuren in het gezellige uitje beginnen zich te vertonen.

Het is november. Het regent. Het is zo buiten het seizoen als maar zijn kan. En toch is er niets meer vrij.

Of het ze gelukt is weet ik niet. Het was niet spannend genoeg om te blijven. Nadat ik had afgerekend stapte ik met lichte tree naar buiten, op weg naar mijn vriend op de fiets, zonder fiets.

Sinds Corona is wandelen hip. Nederland is hip. Dus ga je wandelen in Nederland, doe jezelf en je vermoeide voetjes een plezier en boek ruim van tevoren een overnachting op je route. Moet je afwijken van de wandelroute, weet dan dat je bij Pieterpad Vervoer nog wel eens een vriendelijke chauffeur kan ritselen.

Ken je nog een andere overnachtingsmogelijkheid voor het ultieme Pieterpad-gevoel? We horen het graag.

Terugdenkend aan mijn Pieterpad avontuur denk ik aan de keren dat ik in mijn hart ben geschoten. Want samenvattend is dat wat er is gebeurd.

Ik werd geraakt door alle mensen die spontaan gedag zeiden toen ik ze tegen kwam.

Ik ken dat niet.

In Den Haag zeggen mensen je alleen gedag als ze je kennen.

Geraakt werd ik ook door de prachtige natuur. Je loopt er de hele dag doorheen dus je gaat er beter naar kijken. Uren liepen we door het bos zonder iemand tegen te komen. Over grote vlakten met heide die in bloei stond en een paarse gloed achterliet.

Dauwdruppels op spinnenwebben, de geur van bloemen en gemaaid gras door elkaar heen. Het geluid van de belletjes in de schaapskudde, een blaffende hond hard aan het werk.

De zon die betoverend mooi door de bomen schijnt, soms op bemoste stukken die daardoor sprookjesachtig aandoen. Vaak was het helemaal stil. Los van alles en iedereen en helemaal in het moment. Momenten van volledige gelukzaligheid.

Ik wil hier nooit meer mee stoppen, flitste het soms door me heen.

Geraakt door de vriendelijkheid van mensen. De vrouw die kwam aansnellen met koffie toen we ’s avonds na een zware dag ons tentje op aan het zetten waren.

De keer dat we bij het ontbijt ook brood voor de lunch mochten smeren, of toen de eigenaar van de camping onze rugzakken naar de volgende camping wilde brengen.

Open armen

Toen Marianne ons met open armen ontving in haar Tiny House, middenin het paradijs. Ze kwam ons halen bij het eindpunt van de etappe, kookte voor ons en er stond zelfs een appeltaart met mango in de oven als toetje.

Maar het hield niet op, we hadden mooie gesprekken over eekhoorntjes en omgeslagen kano’s, kregen ook nog ontbijt en een lift terug naar het pad. Het welkom was zo warm als het vuurtje wat we ’s avonds stookten.

Mijn zus die andere schoenen kwam brengen en meteen tape en vette watten meebracht. Allemaal om ons de tocht door te helpen.

De lift die we kregen van het stel wat keihard schlagermuziek aanhad in de auto. De vrouw met haar Duitse kapsel, kort van boven en lang van onder, die veel vriendelijker was voor mij dan ik in gedachten over haar.

De stoeltjes langs de weg om uit te rusten, de koelbox met drinken waar je uit kon pakken en het toetjesbankje. Het hield niet op.

Bijzondere ontmoetingen hadden we, omdat we de tijd hadden om stil te staan en te luisteren. De gepensioneerde brandweerman die met een baard van een week en vlekken op zijn trui zijn verhaal vertelde.

Die we met tranen in zijn ogen achterlieten, diep geroerd omdat we oprecht geïnteresseerd naar hem hadden geluisterd.

Gertrud en Berend

Op een dag kwamen we Gertrud en Berend tegen. Hij was 78 jaar en liep moeizaam met zijn kniebrace en wandelstokken. Ze liepen 4 etappes door Drenthe en Berend vertelde dat hij de vertragende factor was. Hij moest vaak rusten en liep langzaam.

Heel langzaam.

Gertrud was heel fit en kon wel 3 keer sneller lopen. Ze deed het niet, want ze genoot er zichtbaar van om met Berend te wandelen. Ik zag hartjes in hun ogen.

Later zagen we ze weer aan de start van de langste etappe van 24 km naar Sleen. Die dag werd het 27 graden.

Ik: “Dat halen ze toch nooit. Ze lopen langzamer dan wij en moeten veel vaker stoppen. Het is eigenlijk onverantwoord met deze temperaturen.”

Broer: Zullen we de rugzak van Berend dragen? Misschien halen ze het dan wel.

Ik schrok en sperde mijn ogen open toen ik zag dat hij het serieus meende.

‘Liever niet’, dacht ik.

Maar toen flitsten alle momenten voorbij waarin ik had mogen ontvangen. Wat een prachtig mooi voorstel was dit eigenlijk.

Onbaatzuchtige edelmoedigheid.

Mijn broer is daar goed in. Ik heb nog wat te leren wat dat betreft. Schoorvoetend stemde ik in.

Gelukkig zei Berend nee. Hij voelde zich zichtbaar opgelaten, maar ook enorm verrast en dankbaar. Hij twijfelde wel, overlegde een paar keer met Gertrud en besloot toen toch zijn eigen rugzak naar Sleen te dragen.

Uren later kwamen we uitgeput aan op de camping. Het was echt een zware tocht geweest en ik was opgelucht dat we er waren. Het enige waar ik echt naar verlangde was een stoel en toen ik die eenmaal gevonden had, bleef ik zeker een uur roerloos zitten.

Daar ben ik dan wél goed in.

Berend en Gertrud hebben we zoals verwacht niet meer gezien, maar we hadden het wel over ze.

Ik: “Ik hoop dat ze het laatste stuk met de bus of de taxi gaan. Ze snappen toch wel dat dit niet gaat lukken?”

Broer: “Ja joh ze hebben hun B&B afgezegd en een andere gezocht in een dorp eerder. “

Coevorden

De volgende dag liepen we naar de camping in Coevorden. Coevorden leek de moeite waard om te bezoeken. Het heeft een oud kasteeltje en leek redelijk groot op de kaart.

Schijn bedriegt dus na het eten liepen we dan ook gauw terug naar de camping.

Rond 19.00 uur kwam er plots een man uit de bosjes onder de brug vandaan, op de voet gevolgd door een vrouw.

We knipperden met onze ogen en zagen tot onze grote verbazing Berend en Gertrud verschijnen. Hij gooide zijn rugzak af en zei: “ik moet even liggen hoor” en stortte zich neer in de berm.

Gertrud ging naast hem zitten en wij, benieuwd naar hun avonturen, hurkten erbij.

Berend en Gertrud hadden wel degelijk de hele etappe naar Sleen gelopen. Ze hadden er de hele dag over gedaan en hadden maar liefst 10 keer gepauzeerd. Berend had spijt dat hij zijn rugzak niet aan ons had meegegeven, want het was een zware dag geweest.

Ze waren om 19.00 uur Sleen binnengelopen. De uitputting nabij hadden ze zich op het terras van het enige restaurant laten vallen.

Dat restaurant was helemaal volgeboekt, wij waren er namelijk uitgegooid, maar de serveerster zag hoe hoog de nood was en maakte een uitzondering.

Berend vertelde dat de eigenaar van de B&B had aangeboden hen de volgende dag met de auto een stuk op weg te helpen. Een enorm aantrekkelijk voorstel, maar ook dat had hij geweigerd.

Deze man was een held.

Olympische spelen

Vandaag waren ze, net als wij, naar Coevorden gelopen en zouden ze op het station de trein naar huis pakken. Berend bleek een voormalig topsporter te zijn. Hij had als roeier meegedaan aan de Olympische Spelen van 1968 in Mexico. Samen hadden ze de Tour du Mont Blanc gelopen 30 jaar terug en Berend was dol op wandelen in de bergen.

Hij miste het en wilde dat weer gaan doen. Fysieke klachten maakten dat echter lastig en daarom leek het ze handig eerst te kijken of hij het nog kon.

Gertrud had voorgesteld te beginnen met het Pieterpad en zo liepen ze de provincies één voor één door.

Berend is mijn voorbeeld. Ik wil zo worden als hij.

En als dat niet lukt wil ik zijn zoals mijn broer, de vrouw van de koffie, die met het Duitse kapsel, Gertrud, Marianne of mijn zus. Mensen die het verschil maken met een vriendelijk gebaar.

Want dat is waarom we hier zijn op aarde. Om elkaar en daarmee onszelf te overladen met onbaatzuchtige edelmoedigheid.